Prace nad tą ustawą prowadzone były przede wszystkim w związku z wyrokiem Trybunału Konstytucyjnego z dnia 25 czerwca 2013 r. (sygn. akt K 30/12), w którym Trybunał orzekł, iż art. 40 ust. 5 pkt 1 lit. b ustawy z dnia 17 maja 1989 r. – Prawo geodezyjne i kartograficzne (Dz. U. z 2010 r. Nr 193, poz. 1287) jest niezgodny z art. 92 ust. 1 i art. 217 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej. Jednocześnie Trybunał postanowił, iż zakwestionowany przepis utraci moc obowiązującą z upływem 12 miesięcy od ogłoszenia wyroku w Dzienniku Ustaw. Rozporządzenie Ministra Infrastruktury w sprawie wysokości opłat za czynności geodezyjne i kartograficzne oraz udzielanie informacji, a także za wykonywanie wyrysów i wypisów z operatu ewidencyjnego z dnia 19 lutego 2004 r. mogło zatem obowiązywać tylko do dnia 11 lipca 2014r.

W tym miejscu należy podkreślić bardzo szybkie tempo prac legislacyjnych nad projektem ustawy, ponieważ treść projektu ustawy (projekt z dnia 4 marca 2014 r.) została ogłoszona dopiero w dniu 19 marca 2014 r. na stronie Biuletynu Informacji Publicznej Ministerstwa Administracji i Cyfryzacji, a więc osiem miesięcy po opublikowaniu wyroku Trybunału Konstytucyjnego, a tym samym czas niezbędny do przejścia tej ustawy przez całą ścieżkę legislacyjną wynosił tylko 4 miesiące.  Wcześniej była możliwość odnoszenia się wyłącznie do projektu założeń projektu ustawy, który zresztą przed bezpośrednim skierowaniem pod obrady Rady Ministrów został zmodyfikowany względem wcześniej upublicznionej wersji. Ograniczenia w możliwościach aktywnego uczestnictwa strony społecznej w procesie legislacyjnym wynikają również ze zmienionego z dniem 1 stycznia 2014 roku Regulaminu pracy Rady Ministrów – Uchwała Nr 190 Rady Ministrów z dnia 29 października 2013 r. (M.P. z dnia 5 grudnia 2013 r., poz. 979).

Polska Federacja Stowarzyszeń Rzeczoznawców Majątkowych podnosiła szereg wątpliwości związanych z tym projektem, w tym również przedstawiała zastrzeżenia co do proponowanych w projekcie form dostępu do materiałów i informacji z zasobu, a także znaczącego podniesienia kosztów takiego dostępu.  Tylko niewielka część tych uwag została uwzględniona pomimo poparcia jakiego udzieliło w tej mierze Ministerstwo Infrastruktury i Rozwoju.

Należy żywić nadzieję, że wprowadzone bez jakiegokolwiek vacatio legis przepisy, co zwłaszcza dotyczy aktu wykonawczego do ustawy Prawo geodezyjne i kartograficzne, czyli rozporządzenia Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 9 lipca 2014 r. w sprawie udostępniania materiałów państwowego zasobu geodezyjnego i kartograficznego, wydawania licencji oraz wzoru Dokumentu Obliczenia Opłaty, opublikowanego w Dzienniku Ustaw z dnia 11 lipca 2014 r. (poz. 917), a obowiązującego już od dnia następnego, czyli od 12 lipca 2014 roku, nie spowodują długotrwałego paraliżu w pracy ośrodków dokumentacji geodezyjnej i kartograficznej. Z kolei podwyższenie opłat za dostęp do danych zawartych w rejestrze cen i wartości nieruchomości będzie szło w parze z podniesieniem merytorycznej i technicznej jakości prowadzenia tych rejestrów. Natomiast wzrost opłat z jednoczesnym czasowym ograniczeniem w udostępnianiu do wglądu zbiorów aktów notarialnych oraz orzeczeń sądowych i decyzji administracyjnych będących podstawą wpisów w ewidencji gruntów i budynków spowoduje usprawnienie w obsłudze rzeczoznawców majątkowych w powiatowych ośrodkach dokumentacji geodezyjnej i kartograficznej, tak aby pobierana opłata dotyczyła wyłącznie rzeczywistego czasu analizowania dokumentów, a rzeczoznawca majątkowy wnoszący opłaty był traktowany jako pełnoprawny klient, z możliwością wglądu w dokumenty w odpowiednich dla wykonywanych czynności warunkach.

Z drugiej strony kształtowanie poziomu wynagrodzeń za sporządzanie operatów szacunkowych, opinii i ekspertyz, w związku ze zwiększeniem opłat za dostęp do zasobu geodezyjno – kartograficznego, a tym samym wzrostem kosztów prowadzenia działalności, w przeciwieństwie do przyjmowanych rozwiązań legislacyjnych, pozostaje w wyłącznej kompetencji rzeczoznawców majątkowych.

Krzysztof Gabrel